Thứ
Hai, ngày 08 tháng 12 năm 2014
Hai
Thẩm phán Quang Hùng và Hòa Bình từng tham gia phiên tòa
sơ thẩm vụ án Hồ Duy Hải
(NĐB)
Một ông nguyên Trưởng Phòng Cảnh Sát Điều Tra nhiều
năm kinh nghiệm được Cơ Quan Điều tra chỉ định làm
luật sư bào chữa miễn phí cho Hồ Duy Hải, ông này
lại nhận tiền thù lao của gia đình Hải.
Trong giai đoạn điều tra, ông ký tên trong rất nhiều
Biên Bản vi phạm quy định tố tụng. Khi ra tòa, bị cáo
phản cung, kêu oan, ông dựa vào lời khai và những biên
bản vi phạm tố tụng để buộc bị cáo nhận tội. Ngay
trong phần kê khai nhân thân để xin giảm hình phạt, ông
cũng làm xấu đi nhân thân bị cáo, không nhắc đến việc
bị cáo vừa tốt nghiệp đại học mà cho rằng bị cáo
thiếu giáo dục. Khi gia đình làm đơn kháng cáo kêu oan,
ông không chịu ký, ép gia đình chỉ được kháng cáo xin
giảm án. Vì sao lại chỉ định ông Luật sư oái oăm như
vậy và tạo cho ông mọi thuận lợi, trong khi luật sư do
gia đình bị cáo mời lại bị ngăn cấm không được
tiếp xúc với bị cáo ngay tại Tòa, không được gởi
bản án sơ thẩm theo đúng luật?
Ngày
5-12-2014, trong cuộc họp báo tại TAND tỉnh Long An thông
báo về việc tạm hoãn thi hành án với phạm nhân Hồ
Duy Hải, như để chứng minh cho sự đúng đắn của quy
trình tố tụng, ông Lê Quang Hùng Phó Chánh Án TAND tỉnh
Long An, đồng thời chính là chủ tọa phiên tòa sơ thẩm
đã khẳng định “Nhiều biên bản trong quá trình điều
tra có sự tham gia của luật sư, Hải thừa nhận hành vi
phạm tội. Tuy nhiên, qua các phiên toà, Hải kêu oan.”
Luật
sư chỉ định tham gia vào nhiều hồ sơ vi phạm tố tụng
Nghe
ý kiến này tưởng chừng như Hải đã được hưởng
tiến trình điều tra rất tiến bộ có sự tham gia của
luật sư khi hỏi cung, lập biên bản. Nhưng sự thật thì
sao? Trước hết phải xem luật sư tham gia (ký tên) trong
biên bản điều tra là luật sư nào? Vì trong hai phiên xét
xử sơ phúc thẩm, Hải có đến hai luật sư là luật sư
Nguyễn Văn Đạt (do gia đình mời) và luật sư Võ Thành
Quyết (lúc đầu gia đình có mời nhưng sau đó đã thay
đổi và chuyển thành luật sư do tòa chỉ định). Nhưng
luật sư Đạt thì hoàn toàn không được hân hạnh tham
gia vào các biên bản điều tra và chính trong bài bào chữa
trước cả hai phiên tòa, luật sư Đạt đã vạch ra rất
nhiều sai sót vi phạm tố tụng trong ghi lời khai. Điển
hình như đoạn sau đây “Trước hết, khoản 2 Điều
132 BLTTHS quy định “Trong trường hợp có bổ sung và sửa
chữa Biên bản thì bị can và Điều tra viên cùng ký xác
nhận”. Nghiêm cấm ĐTV tự mình thêm, bớt hoặc sửa
chữa lời khai của bị can. (khoản 1 Điều 132). Tuy nhiên,
chúng tôi phát hiện rất nhiều nội dung trong các Biên
bản ghi lời khai hoặc hỏi cung bị can bị bớt, sửa
chữa mà không có chữ ký xác nhận của bị can và ĐTV.
Cụ thể tại BL 85, BL 87, BL 92, BL 117, BL 337, BL 339. Đặc
biệt tại BL 339 tôi phát hiện được sửa chữa thành
“hoàn toàn đúng”, trong khi dấu mực cũ bị sửa chữa
không xác định được nhưng thấy được chữ g. Điều
này là vi phạm”.
Luật
sư Đạt còn nêu trước tòa những sửa chữa Biên bản
nghiêm trọng là: “Cũng vậy, hồ sơ khác của vụ án
cũng có bị sửa chữa mà không có xác nhận của người
khai. Trong đó có 2 trường hợp, chúng tôi cho rằng nghiêm
trọng vì có thể làm sai lệch nội dung. Cụ thể tại BL
197, 198 Bản ghi lời khai của nhân chứng Lê Thị Thu Hiếu
bị sửa chữa phần nội dung về kích thước con dao. Xin
lưu ý là Biên bản ghi lời khai này được thực hiện
vào ngày 19/1/2008, tức chỉ sau 5 ngày phát hiện vụ án.
Lời khai về 2 con dao với kích thước ban đầu đã bị
sửa chữa lại cho phù hợp kích thước phần dài con dao,
phần dài lưỡi của dao với các lời khai sau này về con
dao được coi là gây án. Sửa chữa này hoàn toàn không
có chữ ký xác nhận của Bà Hiếu”
Tương
tự như vậy, luật sư Đạt cũng đã chỉ ra hàng chục
điểm sai sót như sửa chữa Biên bản nhận dạng của
nhân chứng Nguyễn Mi Sol, không ghi nội dung bắt buộc.
Luật
sư Đạt cũng nêu sự vi phạm quy định “Việc tiến
hành nhận dạng phải có mặt người chứng kiến” ở
toàn bộ 6 Biên bản nhận dạng của nhân chứng Nguyễn
Mi Sol các ngày 21/6/2008 và 24/8/2008 (BL 211, 213, 215, 217,
219, 221), Biên bản nhận dạng ngày 25/3/2008 (BL 244) của
Nguyễn Tuấn Ngọc, Biên bản nhận dạng ngày 31/3/2008 (BL
253) của Đinh Vũ Thường, Biên bản nhận dạng ngày
24/3/2008 của Nguyễn Văn Vàng, Biên bản nhận dạng của
Võ Văn Hùng đều không có người chứng kiến.
Nghiêm
trọng hơn nữa, Luật sư Đạt còn nêu ra nhiều sai sót
trong các biên bản có chữ ký của luật sư Quyết với
các Biên bản của Hồ Duy Hải “Tại Biên bản nhận
dạng ngày 10/7/2008 (BL 142) của Hồ Duy Hải, phần đầu
không ghi người chứng kiến là ai. Nhưng ở trang cuối,
phần ký tên người chứng kiến lại có chữ ký, họ tên
của ông Lê Ái Dân (KSV). Còn có chữ ký và họ tên của
LS Quyết được ký tên vào phần Lời trình bày của
người nhận dạng. Như vậy, LS Quyết có tham gia không và
tham gia vào thành phần nào trong Biên bản này? Cũng vậy,
tại Biên bản nhận dạng ngày 10/7/2008 (BL 140) thì KSV Ông
Lê Ái Dân cũng ký tại phần người chứng kiến, còn LS
Quyết thì ký và ghi họ tên ở phần nội dung nhận dạng.
Điều
đáng chú ý là tại Biên bản nhận dạng ngày 22/7/2008
(BL 150; BL 152; BL 154; BL 156) của Hồ Duy Hải khi có LS
Quyết chứng kiến thì trong phần đầu của Biên bản đều
ghi rõ thành phần “Ông Võ Thành Quyết – LS là người
chứng kiến” và phần cuối khi ký tên, KSV Lê Ái Dân
đều ký tên ở trên còn LS Võ Thành Quyết ký tên vào
đúng phần dành cho người chứng kiến”. Từ những
sai sót khó hiểu trên, luật sư Đạt đã đặt ra nghi vấn
trước tòa “Điều này có thể dẫn đến suy
diễn phải chăng ở Biên bản trên, LS Quyết đã ký sau
và chỉ nhằm hợp thức hóa”.
Như
vậy, ở đây có hai luật sư bào chữa cho bị cáo nhưng
chỉ có luật sư do tòa chỉ định được tham gia hỏi
cung, nhận dạng và ngay các biên bản ấy lại vi phạm
các quy định tố tụng, luật sư còn lại phát hiện và
trình bày trước hai cấp tòa các sai sót ấy nhưng không
được xem xét. Liệu các hồ sơ dùng làm căn cứ buộc
tội tử hình này có khách quan và tin cậy được không?
Tại
tòa, luật sư thành công tố, bác bỏ phản cung, buộc tội
bị cáo
Đó
là trong giai đoạn điều tra, còn trước tòa thì sao? Tại
phiên tòa sơ thẩm, cán bộ dẫn giải bị cáo Hải đã
gây khó, không cho luật sư Đạt tiếp xúc với bị cáo.
Luật sư Đạt trực tiếp làm đơn gởi HĐXX, nhưng Chủ
tọa phiên tòa cũng không cho. Vô hình chung, luật sư Đạt
đã bị toà tước bỏ quyền của người bào chữa theo
quy định tại Điều 188 BLTTHS “Bị cáo đang bị tạm
giam khi ra phiên tòa chỉ được tiếp xúc với người bào
chữa. Việc tiếp xúc với những người khác phải được
phép của Chủ tọa phiên tòa”. Theo quy định tại
Điều 229 BLTTHS và khoản 1 Điều 236 BLTTHS, Tòa án cấp sơ
thẩm phải giao bản án cho người
bào chữa trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày tuyên án.
Nhưng Tòa án tỉnh Long An đã không giao bản án sơ thẩm
cho LS Đạt. Cũng vậy, Tòa án cấp sơ thẩm cũng đã
không thông báo việc kháng cáo cho luật sư Đạt đúng
quy định pháp luật. Điều này là tước bỏ quyền có ý
kiến về nội dung kháng cáo theo luật định của người
bào chữa.
Diễn
biến quan trọng nhất tại phiên tòa sơ thẩm là lần đầu
tiên bị cáo Hải đã phản cung cho rằng mình vô tội.
Những lời bị cáo khai nhận tội về diễn tiến của vụ
án là được nghe Công an viên xã Nhị Thành tên Nguyễn
Thanh Hải kể lại. Theo hồ sơ vụ án, đây là lần đầu
tiên bị cáo phản cung, nhưng không biết từ đâu đại
diện Viện Kiểm sát đã có ngay bản cam kết của Nguyễn
Thanh Hải phủ nhận không tiếp xúc nói chuyện với bị
cáo. Hội đồng xét xử lại chấp nhận bản cam kết này
và đặc biệt kỳ lạ, đến nay tờ cam kết trên cũng
không được lưu trong hồ sơ vụ án.
Bản
án sơ thẩm đã ghi nhận như sau: “Trước tòa, luật
sư Nguyễn Văn Đạt và Võ Thành Quyết bào chữa cho bị
cáo cho rằng, cơ quan điều tra chứng minh Nguyễn Thị Thu
Vân, Nguyễn Thị Ánh Hồng chết lúc nào, ai chết trước
ai chết sau, hung khí gây án không thu được, tài sản
chiếm đoạt của các nạn nhân và nguyên đơn dân sự
không thể hiện, thu thập chứng cứ không đúng theo trình
tự tố tụng, có nhiều biểu hiện chưa khách quan, chỉ
nặng về lời khai nhận của bị cáo để buộc tội. Đặc
biệt các nhân chứng mua bán vàng, điện thoại chiếm
đoạt không khẳng định người bán là Hồ Duy Hải, cũng
như nhân chứng Vũ Đức Thường chỉ xác nhận khoảng
thời gian 19 giờ có một thanh niên ngồi ghế salon Bưu
điện Cầu Voi, vậy thanh niên đó là ai, khi nhận dạng
không xác định đó là Hồ Duy Hải. Vậy có đủ tin cậy
để buộc tội bị cáo hay không? Tóm lại luật sư Nguyễn
Văn Đạt đề nghị Hội đồng xét xử tuyên án Hồ Duy
Hải chưa đủ yếu tố buộc tội “giết người, cướp
tài sản”
Luật
sư Võ Thành Quyết cho rằng mặc dù về thủ tục trình
tự tố tụng do cơ quan điều tra tiến hành có một số
điểm chưa đúng. Song qua quá trình được chỉ định ở
cơ quan điều tra, chính Hồ Duy Hải cũng thừa nhận hành
vi phạm tội, mô tả chi tiết hành vi như dùng hung khí là
thớt tròn, ghế xếp và dùng dao Thái Lan gây án, chiếm
đoạt tài sản là nữ trang của hai nạn nhân, tiền, điện
thoại, simcard của bưu điện và nhận dạng các tài sản
đều trùng khớp với nhau, có sự chứng kiến và tham gia
của luật sư, Viện Kiểm sát nên tôi đề nghị, Hội
đồng xử án khi lượng hình xem xét gia cảnh của bị
cáo do cha mẹ ly thân, thiếu sự giáo dục của gia đình,
do ham mê cờ bạc dẫn đến phạm tội, gia đình ông bà
ngoại, ông bà nội đều có công với cách mạng, sau khi
gây án thật thà khai báo, có lúc không khai do tâm lý. Gia
đình khắc phục gần như hoàn toàn hậu quả, tuổi đời
còn trẻ. Đề nghị Hội đồng xử án áp dụng hình thức
chung thân để có thời gian trở về hòa nhập với xã
hội”
Qua
nội dung ghi nhận của bản án sơ thẩm nêu trên, thấy
có sự nhập nhằng. Đoạn đầu bản án ghi tên của cả
hai luật sư trong ý kiến phần vạch ra những điểm sai
trong hồ sơ điều tra cách tiến hành tố tụng… chỉ
ghi riêng ý kiến ngắn của luật sư Đạt đề nghị
không buộc tội giết người, cướp tài sản. Phần luật
sư Quyết lại được ghi một đoạn dài, ý tứ phản lại
hoàn toàn phần bào chữa trước (có thể suy là của
riêng luật sư Đạt). Về nội dung, rõ ràng đây không
phải là lời bào chữa gỡ tội cho một bị cáo đang kêu
oan mà là thêm một bản cáo trạng thứ hai, vừa bênh vực
cho các sai sót của cơ quan điều tra, vừa với vai trò là
luật sư một lần nữa lấy những lời khai trong giai đoạn
điều tra để ép bị cáo nhận tội.
Làm
xấu nhân thân bị cáo, không ký kháng cáo kêu oan
Ngay
trong phần khai nhân thân để làm yếu tố giảm nhẹ,
luật sư Quyết cũng làm xấu đi nhân thân bị cáo khi bỏ
qua chi tiết Hải là một sinh viên mới tốt nghiệp Đại
học Hùng Vương đang tìm việc làm mà nhấn mạnh yếu tố
thiếu giáo dục gia đình, ham mê cờ bạc. Liệu thiếu
giáo dục Hải có thể tốt nghiệp đại học được
không? Cơ sở nào đánh giá một cử nhân là người thiếu
giáo dục? Ham mê cờ bạc là ở mức độ nào? Thật ra
Hải chỉ tham gia cá độ bóng đá là một thú chơi phổ
biến của giới trẻ. Tại Tờ tường trình đề
ngày 24/12/2008 của Bà Nguyễn Thị Rưởi (dì của Hồ Duy
Hải) thì Luật sư Võ Thành Quyết đã tuyên bố: “Xin
kháng cáo kêu oan là ở đây không ký đâu, xin giảm nhẹ
hình phạt thì mới ký…”. Như vậy phải chăng
đã có sự ép buộc bị cáo phải kháng cáo xin giảm nhẹ
chứ không cho bị cáo viết đơn xin kháng cáo kêu oan?
Vai
trò của luật sư trong tố tụng là làm sáng tỏ sự vận
dụng pháp luật, bảo vệ quyền hợp pháp của thân chủ.
Các quy định tố tụng là nhằm bảo đảm quyền và
nghĩa vụ của các bên, bảo đảm sự minh bạch, công
bằng đúng người đúng tội. Thế nhưng ở đây, trong
giai đoạn điều tra, luật sư Quyết đã trực tiếp tham
gia ký vào các biên bản vi phạm tố tụng. Trước tòa,
luật sư Quyết lại bào chữa sai pháp luật, bênh vực
cho những vi phạm tố tụng, khi bị cáo phản cung, không
tham gia góp sức với hội đồng làm rõ bản chất của
vụ án, mà lại dựa vào các lời khai, các biên bản vi
phạm tố tụng để kết tội bị cáo, làm xấu thêm nhân
thân bị cáo. Rõ ràng, luật sư Quyết đã vi phạm thiên
chức, quy chế đạo đức nghề nghiệp luật sư và vi
phạm cả quy định tố tụng. Ở đây cũng cần nói thêm
về nhân thân luật sư Quyết. Trước khi về hưu và hành
nghề luật sư, ông Quyết từng có thời gian dài là
Trưởng phòng Điều tra xét hỏi Công An tỉnh Long An trước
khi về làm Trưởng Công An huyện Thủ Thừa. Nhắc đến
đặc điểm nhân thân này, chúng tôi nhằm khẳng định
là ông Quyết có nhiều kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng
về điều tra nên những sai phạm của ông không thể là
do thiếu kinh nghiệm hay kiến thức.
Hát
hai vai nhận tiền cả hai đầu?
Một
sai phạm khác của ông Quyết mà luật sư Đạt đã nêu
ra là Bản án sơ thẩm số 97/2008/HSST: số 97/2008/HSST của
TAND tỉnh Long An xác định “Ông Võ Thành Quyết – Đoàn
LS Long An bào chữa chỉ định cho bị cáo Hồ Duy Hải”.
Thế nhưng, theo Hợp đồng Dịch vụ pháp lý lập ngày
18/6/2008 giữa Bà Nguyễn Thị Loan, mẹ của bị cáo Hồ
Duy Hải với Ông Quyết thì LS Quyết sẽ tham gia tố tụng
trong vụ án (bào chữa) cho bị cáo Hải (Điểm 1, Điểm
6). Và Bà Loan có trách nhiệm thanh toán thù lao cho LS Quyết
là 10 triệu đồng đưa một lần ngay khi ký Hợp đồng.
Như vậy, vấn đề đặt ra là: đã có LS Đạt bào chữa
cho bị cáo Hải, sao Tòa án vẫn mời LS Quyết bào chữa
chỉ định (không phù hợp khoản 2 Điều 57 BLTTHS).
Tại
sao LS Quyết đã ký HĐDVPL để nhận bào chữa theo lời
mời (yêu cầu) của bà Loan và bà Loan đã phải đóng phí
10 triệu đồng, Tòa án lại xác định Luật sư Quyết
bào chữa chỉ định (không phù hợp Điều 57 BLTTHS).
Nếu
Tòa án xác định LS Quyết là LS chỉ định thì cơ quan
tiến hành tố tụng phải thanh tóan tiền thù lao và các
khoản chi phí theo quy định… Nhưng LS Quyết vẫn nhận
10 triệu đồng của mẹ bị cáo Hồ Duy Hải.
Điều
này cũng là vi phạm Thông tư liên tịch của Bộ Tài
chính – Bộ Tư pháp số 66/2007/TTLT-BTC-BTP ngày 19/6/2007.
“Ngoài khoản thù lao và chi phí do Cơ quan tiến hành tố
tụng thanh toán, Luật sư không được nhận thêm bất cứ
khoản tiền nào từ bị can, bị cáo hoặc thân nhân của
họ”.
Với
những điều bất hợp lý trên, dư luận có cảm giác
rằng, Tòa án Tỉnh Long An đã không khách quan trong việc
chỉ định luật sư Quyết bào chữa cho Hồ Duy Hải. Vô
hình chung việc chỉ định này gây ra nhiều bất lợi cho
bị cáo và như đã nói ở trên, vị luật sư chỉ định
đã tiếp tay giúp sức và trực tiếp tham gia vào các vi
phạm tố tụng trong lập hồ sơ vụ án. Trước tòa, buộc
tội bị cáo, sau phiên xử, gây khó trong việc kháng cáo
kêu oan. Trong khi đó, tiếp cận hồ sơ gián tiếp nhưng
Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã nhận thấy vụ án có
vấn đề và đã có văn bản kiến nghị TANDTC hoãn thi
hành án, xem xét lại vụ án. Đây là lần đầu tiên Liên
đoàn có động thái này.
Luật
sư Quyết còn vi phạm quy định tài chính trong nhận thù
lao. Với những vi phạm đã nêu, nhân danh một công dân,
một nhà báo, chúng tôi kiến nghị các cơ quan tố tụng,
song song với việc thẩm tra trình tự tố tụng và nội
dung vụ án, cần làm rõ nguyên nhân và xử lý sai phạm
pháp luật trong việc chỉ định luật sư hai vai này.
Đoàn
Luật sư tỉnh Long An, Liên Đoàn Luật sư Việt Nam cần
thẩm tra những vi phạm của luật sư Võ Thành Quyết và
có hình thức kỷ luật thích đáng, khai trừ ra khỏi đoàn
luật sư để bảo vệ uy tín luật sư và tránh những
thiệt hại đáng tiếc cho công dân.
.
Tin
liên quan :
Vụ
Hồ Duy Hải: Tang vật được mua... ngoài chợ?
(Vietnamnet)
No comments:
Post a Comment