Nguyễn-Xuân
Nghĩa
Monday,
December 08, 2014 2:08:33PM
Người
ta có thể hoài nghi tương lai Hoa Kỳ, chỉ vì - ngẫu
nhiên sao - tuần qua dư luận Mỹ gặp toàn tin xấu.
Gần
như cùng ngày, khi nhiều đường phố tại Hoa Kỳ bị một
số dân biểu tình đập phá và hôi của thì một định
chế tài chánh là Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF công bố
ước tính cập nhật về sức sản xuất của kinh tế
Trung Quốc: vừa vượt Mỹ để đứng đầu thế giới.
Trong khi đó, cái đồng hồ quái ác kia vẫn tích tắc
từng trăm triệu bạc: số công trái của Mỹ vừa lên
tới 18 ngàn tỷ đô la! Từ rất xa, tổng thống Nga quên
hẳn những than van trong bài diễn văn về tình hình liên
bang ông đọc trước lưỡng viện Quốc Hội hôm Thứ Năm
mùng 4 mà nhấn mạnh đến vụ khủng hoảng tại Ferguson
như một biểu tượng về nạn kỳ thị đầy bất công
của xã hội Mỹ...
Chúng
ta hãy cùng nhìn vào cái nạn đó.
***
Cách
nhau chín ngày, ngày 24 tháng 11 rồi mùng 3 tháng 12, đại
bồi thẩm đoàn ở hai nơi có một phán quyết tương tự:
không truy tố viên cảnh sát da trắng đã gây ra cái chết
cho hai người da đen.
Việc
viên cảnh sát Darren Wilson được miễn tố sau khi bắn
chết một thiếu niên da đen là Michael Brown tại trị trấn
Ferguson của tiểu bang Missouri vào tháng 8 vừa gây chấn
động trong xã hội Mỹ, với hàng trăm cuộc biểu tình
và cả chục vụ đốt phá, thì lại có phán quyết của
đại bồi thẩm đoàn tại thành phố New York. Viên cảnh
sát Daniel Pantaleo được miễn tố dù đã cùng nhiều cảnh
sát khác vật ngã và bóp cổ một thanh niên da đen là
Eric Garner khiến anh ta chết vì nghẹt thở vào tháng 7.
Về
pháp lý, hai vụ có nhiều khác biệt - chi tiết khảo sát
của đại bồi thẩm đoàn trong vụ Garner chưa được
công bố - nhưng ấn tượng chung của nhiều người là 1)
nhân viên công lực có thói bạo hành, 2) tập trung vào
cộng đồng da đen, 3) cho nên nạn kỳ thị da đen của
nước Mỹ vẫn còn phổ biến. Ðấy là ấn tượng.
Sự
thật thì quả nhiên dân da đen là nạn nhân trong xã hội
Mỹ. Còn lại, họ là nạn nhân của ai thì đấy là vấn
đề chính trị.
Theo
cơ quan FBI, nạn giết người là lý do chính làm thanh niên
da đen bị thiệt mạng, với tỷ số cao gấp 10 thanh niên
da trắng. Dù chỉ chiếm 13% dân số toàn quốc, người da
đen lại gây ra đa số các vụ sát nhân trong xã hội.
Nhưng thủ phạm của hơn 90% những vụ giết người da
đen cũng lại là người da đen.
Cảnh
sát có tội khi họ không ngăn được nạn bạo hành bên
trong cộng đồng da đen, nơi tội ác xảy ra gấp bội, từ
bẩy lần tới cả chục lần nếu so với dân da trắng.
Nhưng nếu họ tích cực thi hành công vụ - và lãnh rủi
ro rất lớn về mọi mặt, kể cả bị hạ sát - thì lại
đạt một kết quả đáng dị nghị không kém: đa số
những kẻ phạm pháp trong tù lại là người da đen. Phải
chăng, dân da đen bị trù dập khi được nhân viên công
lực chiếu cố?
“Trù
dập” hay “chiếu cố” lại có định nghĩa chính trị
hơn là pháp lý.
Trong
vụ Eric Garner bị siết cổ chỉ vì bán thuốc lá lậu
thuế, viên cảnh sát chỉ huy việc bắt giữ là sĩ quan
da đen, một nữ cảnh sát, và Garner có thể mắc bệnh
suyễn. Nhưng chẳng khác gì vụ nhiếp ảnh gia Eddie Adams
chụp hình Tướng Nguyễn Ngọc Loan hành quyết một tay
đặc công Việt Cộng trong vụ Mậu Thân 68, hình ảnh thu
vào ống kính trong một khoảnh khắc đã thành “sự thật
muôn đời.”
Lại một người da đen bị thiệt mạng vì cảnh sát da trắng. Truyền thông và chính giới Mỹ góp phần dựng lại cái chân lý méo mó đó.
Xã
hội Hoa Kỳ quả thật là có thảm kịch của người da
đen. Nó xuất phát từ chế độ buôn bán nô lệ Phi Châu
rất phổ biến ngày xưa. Nhưng chế độ ấy đã chấm
dứt từ lâu dù nhiều lãnh tụ da đen, kể cả Dân Biểu
Charlie Rangel của đảng Dân Chủ tại Harlem, vẫn cứ phủ
nhận.
Chính
là một tổng thống Cộng Hòa, Abraham Lincoln, đã đưa
nước Mỹ vào cuộc Nội chiến và sau cùng chiến thắng
để kết thúc trang sử đen tối này. Ngay giữa Nội chiến
1861-1864, Lincoln đã ra bản Tuyên Ngôn Giải Phóng Nô Lệ.
Sau khi Nội chiến chấm dứt, Quốc Hội trong tay Cộng Hòa
đã biểu quyết Tu chính án 13 của Hiến Pháp vào đầu
năm 1865 để bãi bỏ chế độ nô lệ. Trăm năm sau, cũng
lại phe Cộng Hòa, với tỷ lệ cao hơn Dân Chủ, đã ủng
hộ Ðạo Luật Dân Quyền năm 1964 và Ðạo Luật Ðầu
Phiếu năm 1965 để loại bỏ nạn kỳ thị vì lý do sắc
tộc.
Ðấy
là loại sự thật lịch sử đã bị truyền thông và
chính giới lãng quên khi người ta cứ kết luận rằng
đảng Cộng Hòa là của dân da trắng, có tinh thần kỳ
thị chủng tộc, nhưng may là có đảng Dân Chủ của dân
nghèo đã tích cực bảo vệ người da màu.
Trong
vụ khủng hoảng về chủng tộc đang xảy ra, giữa nhiều
vụ khủng hoảng khác, hai lãnh tụ da đen là Tổng Thống
Barack Obama và tổng trưởng Tư Pháp (đã từ chức mà
chưa mãn nhiệm) là Eric Holder tiếp tục khai thác sự thật
méo mó đó. Chung quanh là nhiều nhân vật đấu tranh cho
dân quyền của da đen, như các mục sư Al Sharpton, Jessie
Jackson hay giáo sĩ Hồi Giáo Louis Farrakhan, đều tham gia
trò chơi đổ dầu vào lửa mỗi khi có thảm kịch cho
người da đen.
***
Sự
thật thì nạn nhân lẫn thủ phạm của tội ác và các
vụ bạo hành trong cộng đồng da đen là người da đen.
Nguyên nhân có thể là kinh tế (lợi tức quá thấp so
với trung bình), xã hội (cách sinh sống và đẻ con, với
tỷ lệ rất cao của các bà mẹ độc thân ở tuổi vị
thành niên), hay văn hóa (nhiều người quy tội cho ai khác,
hoặc tin rằng nhà nước phải chu cấp nhu cầu chính đáng
của họ). Ðây là bài toán nghiêm trọng của nước Mỹ
và cần một nỗ lực toàn quốc để tìm ra giải pháp
cho lâu dài.
Lý
do là nếu bạo động cứ xảy ra trong khu vực sinh hoạt
của người da đen thì tình hình kinh tế sa sút sẽ kéo
dài thảm kịch. Chỉ một thiểu số may mắn ra rút chân
khỏi vùng giao tranh mà tìm một cuộc sống khác ở nơi
khác, chứ đa số vẫn là nạn nhân trong cõi lầm than
triền miên. Việc trợ giúp người da đen là quyết định
chính đáng, nhưng người ta cần cân nhắc nhiều khía
cạnh khác nhau để tránh loại hậu quả bất lường là
làm thui chột ý chí phấn đấu và gây phản ứng ỷ lại.
Không
thiếu gì người da đen đã thật sự phấn đấu, và nói
ra chân lý này. Nhưng họ khó vượt qua hiện tượng gọi
là “mặc cảm da trắng” - chữ của Tổng Thống Dân
Chủ Bill Clinton. Nhiều người da trắng thiên tả, tự
xưng là cấp tiến hay tiến bộ, coi nạn ngược đãi dân
da đen là một loại tội tổ tông của nước Mỹ, đến
độ họ trở thành thiên lệch trong cách giải quyết.
Nhiều
người khác còn tệ hơn vì tìm lợi thế chính trị khi
khai thác vấn đề sắc tộc trắng đen. Thí dụ như để
kiếm phiếu của thiểu số da đen. Hậu quả vẫn là củng
cố những ghettto da đen trong xã hội Mỹ.
Tổng
Thống Obama lỡ dịp làm nên lịch sử vì chẳng nêu vấn
đề một cách khách quan và đề nghị một kế hoạch
giải quyết cho toàn dân và hai đảng. Ông cũng là một
nạn nhân của vụ Ferguson. Với đà này, sẽ có ngày ca
khúc “White Christmas” bị kết án là đề cao da trắng
và kỳ thị da đen!
----------------------
XEM
THÊM :
09/12/2014
No comments:
Post a Comment