SỰ LẬP LỜ CÓ TÍNH TOÁN TRÊN BIỂN ĐÔNG

Sự lập lờ có tính toán trên Biển Đông *
Calculated ambiguity in the South China Sea
8 Dec 2009 - 15/01/2010
Peter J Brown
Nhóm chuyển ngữ Bauvinal.info
Một nhóm chuyên gia vừa đến Hà Nội tháng rồi để tham dự một cuộc họp bao gồm các quốc gia về việc chồng chéo chủ quyền lãnh thổ tại vùng biển phía Nam Trung Hoa. Một thuyền đánh cá lớn nhất của Trung Quốc mang tên Ngư Chính (Yuzheng311) vừa bỏ neo tại đảo Vĩnh Hưng (Yongxin Island) được xem như là một hành động chứng tỏ chủ quyền của Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa. Đây là sự khởi đầu của một chuyến tuần tra dài khác từ căn cứ hải quân Tam Á (Sanya) tại đảo Hải Nam
Trung quốc cũng khẳng định chủ quyền đối với nhiều vùng tại khu vực Biển phía Nam Trung Quốc như: TS(Nansha), HS(Xisha) and Đông Sa(Zongsha) và các vùng khác cũng như đối với các quần đảo và nhiều đảo rải rác khác thuốc quần đảo HS và TS, ít dãy đá khác như Scarborough, Macclesfield Bạnk, những nơi mà Việt Nam, Malaysia, Singapore, Philipines, Indonesia, Brunei cũng tuyên bố chủ quyền của mình.

Bằng chứng cho việc Trung Quốc mở rộng về phía biển phía Nam Trung quốc(biển Đông) được thể hiện qua các vạch khó hiểu trên bản đồ ví dụ như đảo Phú Lâm (Woody Island ) trong quần đảo Hoàng Sa nơi mà Trung Quốc đang mở rộng và tu bổ đường băng cũng như khu vực đá ngầm Mischief Reef cách Philippines khoảng 150 dặm về phía Tây, nơi mà Trung Quốc vừa dựng lên nhiều công trình đa dạng. Các nước láng giềng với Trung Quốc xem hành động này như là hành động bành trướng, thậm chí là thù địch bất chấp hiệp ước ký kết vào năm 2002 về việc tuyên bố chủ quyền của các bên tại khu vực biển Nam Trung Hoa.
Theo một số chuyên gia an ninh, mục đích cuối cùng của Trung Quốc không chỉ đơn thuần là tạo ra một khu vực đặc quyền kinh tế (EEZ) và mở rộng về phía Nam gần Indonesia – nơi được cho là giàu mỏ quặng khí gas tại quần đảo Natuna. Các chuyên gia cho rằng Trung Quốc muốn quản lý khu vực biển như là một phần trong kế hoạch thành lập hệ thống các bệ phóng tên lửa từ Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương, điều này được thể hiện qua sự hiện diện của hạm đội tàu ngầm chứa tên lửa đạn đạo dưới biển. Biển Nam Trung Hoa được xem là tuyến đường biển sầm uất thứ hai trên thế giới và là cửa ngõ của Trung Quốc để nhập khẩu dầu hỏa từ Vịnh Ba Tư và các tài nguyên thiên nhiên từ Châu Phi.

Các nhóm hạm đội đầu tiên của Trung Quốc sẽ được đặt tại đảo Hải Nam và chúng sẽ canh chừng các tuyến đường chuyên chở tài nguyên. Richard Fisher, thành viên có nhiều thâm niên kinh nghiệm tại Trung tâm chiến lược và đánh giá quốc tế đặt tại Washington nói rằng: “Đối với các nhà lãnh đạo chính trị của Trung Quốc, việc quản lý khu vực biển phía nam Trung Quốc là mục tiêu quan trọng nhằm đảo bảo sự tồn tại về kinh tế, chính trị của chế độ độc tài của Đảng Cộng Sản”.
Ông cũng nhấn mạnh Mỹ, Nhật, Úc và nhiều nước trong tổ chức ASEAN đã đứng về phía Trung Quốc.
Fisher cho rằng “Trung Quốc vẫn muốn biến khu vực biển nam Trung Hoa trở thành khu vực lãnh thổ được bảo vệ nghiêm ngặt cho việc vận hành hệ thống các tên lửa đạn đạo trên các tàu ngầm cho đến khi Đài Loan trở thành nơi cung cấp được căn cứ tốt hơn cho vận hành hệ thống tên lửa đạn đạo. Trung Quốc cũng nâng lên phân nửa các tên lửa đầu đạn hạt nhân trong hệ thống các tàu ngầm trang bị tên lửa trên biển. Điều này có nghĩa là Trung Quốc sẽ dành độc quyền khu vực biển phía nam Trung Quốc trong tương lai bằng một cơ chế như thế”
Việc tăng cường sự có mặt của Trung Quốc tại khu vực ngoài khơi có nghĩa là SOA (Cơ quan quản lý biển quốc gia) và CMS (Cơ quan giám sát hàng hải Trung Quốc) sẽ đảm bảo cho các ngư dân và các tàu điều tra trong khu vực biển phía nam Trung Hoa từ các quốc gia trong khu vực bằng các tàu thuyền của Trung Quốc có trang bị tốt hơn từ PLAN (Quân đội hải quân giải phóng của Trung Quốc) kể cả tàu các thuyền Ngư Chính 331.

Sự kiện ngày 16 tháng 03 cho thấy sự sẵn sàng ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc đặt xây dựng các đoàn tàu – không thuộc PLAN, bao gồm những đội tàu từ SOA và CMS để thực hiện các hoạt động tăng cường tại quần đảo TQ bất chấp sự phản đối và phàn nàn của các nước láng giềng đặc biệt là Philipines. Sau khi tàu tình báo Mỹ UNS Impeccable bị quấy rối và khiêu khích bởi các tàu đánh cá Trung Quốc ngày 8 tháng 03, Trung Quốc phát đi thông điệp nói rằng các tàu thuyền tuần tra ngư nghiệp chứ không phải tàu chiến để bào vệ quyền lợi của họ ở khu vực biển nam Trung Hoa.

Flisher nói rằng: “Trung Quốc rất mong muốn xác định quyền quản lý khu vực biển phía Nam Trung Hoa thông qua các hoạt động không đối đầu của lực lượng cảnh sát trong khi đó Việt nam và Philipines cũng như các nước khác cơ bản vẫn chưa có động tịnh gì”.
Việc xây dựng các tàu thuyền lớn hơn không thuộc PLAN với hỏa lực lớn hơn thể hiện nỗ lực làm dịu đi các hoạt động quân sự hóa, nhưng nó cũng đồng thời sẽ làm khu vực nầy trở nên mất ổn.

Việc tranh chấp chủ quyền tại khu vực biển phía nam Trung Hoa thường xuyên gây tranh cãi và cả đụng chạm giữa các tàu chiến của Trung Quốc và Việt Nam vào năm 1988 tại Dãy Johnson thuộc quẩn đảo TS.
Hội nghị tại Hà Nội được tổ chức bởi bộ ngoại giao Việt nam và hiệp hội luật sư Việt Nam vừa qua đã đi đến cam kết là sẽ bắt đầu tiến hành các cuộc đối thoại đa phương về vấn đề chủ quyền chưa được giải quyết trong khu vực nầy.
“Mặc dù trong quá khứ Trung Quốc luôn luôn đòi các giải pháp song phương, nhưng không có kết quả bởi vì hầu hết các tranh cải đều đòi hỏi sự nhượng bộ của nhiều bên.
GS Peter Dutton, thuộc Viện nghiên cứu hàng hải Trung Quốc của trường Đại học chiến tranh hải quân Mỹ, nói rằng: “mục đích của buổi hội thảo này là xây dựng niềm tin thông qua việc tổ chức các cuộc thảo luận sơ bộ và đây là tín hiệu tốt khi có sự tham gia của các nhà nghiên cứu Trung Quốc vì điều này thể hiện một số phương thức khả dĩ được chấp nhận của Trung Quốc đối với việc giải quyết các tranh chấp bằng cách tiếp cận đa phương”.

Theo GS Carlyle Thayer, một trong số những người tham dự cuộc họp – thuộc Đại học New South Wales của Viện nghiên cứu Bộ quốc phòng Úc nhận thấy không có các đoàn đại biểu của quốc gia và các đại diện của Trung Quốc được mời tham dự cuộc hội thảo là từ các trường đại học hay “think tank”(viện nghiên cứu chính sách, chiến lược).
Thayer nói” Cuộc gặp được gọi là cuộc thảo luận chứ không phải là hội nghị nhằm mục đích giảm bớt sự chú ý đối tới về việc đưa ra các kết luận bằng một bản tuyên bố hay nghị quyết của hội thảo.
Thayer cho rằng: sự kiện thành công trong việc đưa ra khuôn mặt của mối quan tậm khu vực về sự phát triển đối với vùng biển phía Nam Trung Hoa nơi được cho là giàu có về dầu hỏa và khí đốt thiên nhiên. Các thành viên tham dự cho rằng khu vực biển này sẽ tạo nên tình hình xấu tại khu vực hoặc tiềm tàng nguy cơ làm xấu đi tình hình tại khu vực.
Có sự đồng thuận giữa các quốc gia là nên xem lại kế hoạch lâu dài về hợp tác phát triển cho các nước đang tranh chấp chủ quyền lãnh thổ tại khu vực này.

Những bản đồ đầy vạch chấm

Có lẽ điều quan trọng hơn cả, theo Thayer, là ngoài sự thật cho thấy không có vị trí của Trung Quốc, cái được gọi “là bản đồ đường 9 vạch chấm” được mô tả như là kết quả của cuộc “cuộc thảo luận gần đây của một người Trung Quốc” nào đó.
Vào năm 1947, chính quyền “quốc gia” ở Trung Quốc đưa ra tuyên bố chủ quyền đối với vùng biển phía nam Trung Quốc trong một bản đồ bao gồm 11 đường vạch chấm.
Bản đồ này được những người Cộng Sản Trung Quốc chấp nhận khi họ nắm quyền và sau đó nguyên thủ tướng Chu Ân Lai xóa đi hai đường tại vịnh Bắc bộ, do vậy 11 chấm chỉ còn lại 9 chấm. Những bản đồ không chính thức có 9 vạch chấm đã được sử dụng trong một thời gian dài. Theo Thayer, các quan chức trong khu vực không được Trung Quốc giải thích thỏa đáng là những đường này có liên hệ như thế nào và Trung Quốc đã tuyên bố có chủ quyền tới đâu trong khu vực.
Thayer cũng nói rằng các chuyên gia Trung Quốc đã làm rõ rằng bản đồ chính thức của vùng biển phía nam Trung Hoa gồm 09 vạch chấm thể hiện sự nới rộng tối đa khu vực TQ tuyên bố có chủ quyền ở khu vực nầy trong lịch sử. Các chuyên gia Trung Quốc lưu ý những khu vực ngoài khơi còn lại sẽ được thảo luận”. Ví dụ, một người Trung Quốc đề nghị rằng nếu các quốc gia có tuyên bố chủ quyền đối với một số khu vực từ bỏ các yêu sách đó thì sẽ có rất nhiều khu vực nằm trong các đường nhiều vạch chấm được tu chỉnh để cùng nhau hợp tác phát triển.
Đề nghị nầy là để đối phó với đệ trình về yêu sách chủ quyền cuả Việt Nam và Malaysia được đệ trình lên Liên Hiệp quốc sớm trong năm nay như qui định về thời gian của Liên Hiệp quốc. Cả hai quốc gia tuyến bố sự chủ quyền đối với một số khu vực ở phía nam trong khi Việt nam tuyên bố chủ quyền thêm một số khu vực thềm lục địa ngoài khơi phía Bắc.
Thayer nói rằng “Trung Quốc phản đối và đưa ra bản đồ với 09 vạch chấm để chứng tỏ khu vực này là thuộc lãnh thổ Trung Quốc. Đây là lần đầu tiên chính quyền Trung Quốc đệ trình bản đồ như vậy. Trung quốc đang rất thận trọng trong việc theo đuổi một chính sách lập lờ có mưu tính về vấn đề này.Đây là một sự lãng tránh bất cứ giải pháp cho tranh chấp yêu sách chủ quyền ở vùng biển cho đến thời điểm phù hợp với Bắc Kinh. Sẽ có cuộc hội thảo lần thứ hai về biển phía nam Trung Hoa vào giữa năm 2010 tại Hà Nội.
Dutton cũng định ra được số danh mục khả dĩ trong lịch trình làm việc.
Một trong số các bước có thể làm là tổ chức diễn đàn tầm khu vực đa phương để thảo luận qui mô của các dự án đa phương nhằm phát hiện các lớp trầm tích dầu mỏ dưới đáy biển tại vùng biển phía Nam Trung Hoa.
Một bước tích cực khác là bao gồm việc phát triển khung quản lý đa phương đối với các tài nguyên sinh vật, bao gồm thể chế khu vực điều phối việc đánh bắt cá bền vững thông do các nước có yêu sách(về chủ quyền) lập ra bởi một hiệp ước và cơ chế này sẽ phân chia số lượng đánh bắt cho phép dưới sự đồng ý từ nhiều phía.
Những bước này sẽ giải quyết được một số thử thách ít khó khăn hơn trong lúc trì hoản những vấn đề chủ quyền khó hơn gấp bội.

Các yêu sách phương hại đến các quốc gia khác

Dutton cho rằng việc tranh cãi thể hiện bản chất chính xác sự cố chấp của Trung quốc là yêu sách về chủ quyền và quản lý các vùng ven biển trong vùng biển phía nam Trung Hoa.Trong số các giải pháp, Trung Quốc có thể ưa chuộng giải pháp chính trị hơn là giải pháp áp dụng khung pháp lý có thể làm tổn hại đến các nước có yêu sách chủ quyền khác.
Luật pháp nội địa Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với tất cả quần đảo tại vùng biển phía nam Trung Hoa như chủ quyền lãnh hải và khu vực đặc quyền kinh tế ở vùng lãnh hải đã tuyên bố.Tuy nhiên điều này sẽ có lợi cho Trung Quốc để duy trì sự lập lờ của mình trong việc thể hiện tham vọng về chủ quyền vùng biển phía nam Trung Hoa.
Điều quan trong là tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại vùng biển phía nam Trung Hoa không theo một khung pháp lý nào và điều này sẽ làm tổn hại đến tuyên bố chủ quyền đối với Nhật tại Vùng biển Phía Đông Trung Hoa.Vì vậy, đứng ở góc độ của phía Trung Quốc, khung pháp lý để giải quyết tranh chấp tại vùng biển phía nam Trung Hoa sẽ được phát triển ngược lại không còn phù hợp với các yêu sách chủ quyền tại vùng biển phía đông Trung Hoa.
Cho dù có hay không khung pháp lý, thì Thayer tin rằng Trung Quốc sẽ tìm cách phân hóa các nước trong khu vực và tìm kiếm sự thỏa thuận song phương.
Trung Quốc gần đây đã nói với tổ chức ASEAN - gồm 10 thành viên-- là các nước này nên có hành động chung với nhau trước khi tiến đến việc thảo luận giữa Trung Quốc và các quốc gia về vấn đề vùng biển phía nam Trung Hoa.
Một số nước Đông Nam Á cho rằng sự đồng thuận giữa 10 nước thành viên ASEAN sẽ rất khó khăn và khối liên hiệp này sẽ có nhiều va chạm khi giải quyết với đề có liên quan đến Trung Quốc.
Sẽ có nhiều vòng đối thoại sau cuộc gặp mặt gần đây tại Hà Nội vào ngày 16 tháng 12 về vùng biển phía nam Trung Hoa. Vòng hội thảo kế tiếp được gọi là “thỏa thuận tư vấn quân sự về biển” (MMCA) bao gồm các đại biểu đến từ Trung Quốc và Mỹ. Cuộc họp sẽ được tổ chức tại Trung tâm Nghiên cứu An Ninh Châu Á Thái Bình Dương tại Honolulu, Hawaii.

Dutton nói rằng “Hội nghị tại Việt Nam chỉ là cuộc thảo luận được xem như là Cuộc thảo luận về vấn đề biển Đông ở vòng 1 còn hội nghị tại MMCA được xem như cuộc đối thoại quân sự-quân sự ở vòng 1.ở Việt Nam sẽ không có tác động gì lên MMCA vì cách đặt vấn đề khác nhau về cơ bản. Những người tham gia hội nghị ở VN thảo luận về vấn đề chủ quyền quốc gia và thực hiện pháp lý trong khi hội nghị tại MMCA bàn về sự tự do của ngành hàng hải và việc sử dụng quân các nguồn nước tại các vùng biển ven bờ của Trung Quốc.

Thayer cũng cho rằng việc Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội không gửi các nhà quan sát ngoại giao tới hội thảo, vì vậy sẽ Mỹ sẽ giữ một khoảng cách nhất định đối với các tranh chấp về chủ quyền và lãnh thổ tại vùng biển phía Nam Trung Hoa. “Hội nghị kế tiếp của MMCA có thể sẽ làm giảm sự đối đầu trong các vấn đề về biển, chẳng hạn như vụ rắc rối có liên quan đến tàu USNS Impeccable. Và theo Thayer các vấn đề đàm phán để đi đến thống nhất ký kết thỏa thuận về vùng biển sẽ có thể mất gần một năm và thậm chí nhiều hơn nữa.
Ngoài ra Thayer cũng cho biết chuyến viếng thăm của Tướng Xu Caihou (徐才厚—Từ Tài hậu), phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương Trung quốc. Xu Caihou đưa ra 4 trở ngại để đi đến xây dựng mối quan hệ quân sự Trung Quốc – Mỹ một cách bền vững và lành mạnh, và trở ngại đầu tiên là Đài Loan, Ông kêu gọi Mỹ chấm dứt can thiệp thông qua việc can thiệp về máy bay, và tàu chiến vào khu vực đặc quyền kinh tế vùng biển EEZ(xem Chinese general on a long march, Asia Times, November 3, 2009.).

Mục tiêu chủ yếu của Trung Quốc là giảm áp lực quân sự của Mỹ và nếu Mỹ không dừng can thiệp thì Trung Quốc sẽ tiến hành các hoạt động tuần tra giám sát tại vùng ven biển và đặc biệt là căn cứ quân sự hải quân tại đảo Hainan.
Bên cạnh các yêu cầu của Tổng tư lệnh Xu, Fisher cũng đề cập để tổng tư lệnh PLAN người mà gần đây kêu gọi Trung Quốc tăng cường hơn nữa triển khai lực lượng quân sự tại vùng biển phía nam Trung Hoa và xây dựng căn cứ không quân tại Mischief Reef thuộc quần đảo Trường Sa.

Hơn thế nữa, Fisher cũng nói rằng do chỉ có cách đảo Palawan Philipines khoảng 200 dặm, sự quản lý PLA sẽ được mở rộng ra eo biển Palawan, một đường biển kinh tế sống còn đối với Nhật, Hàn Quốc và Đài Loan. Trong một bài báo gần đây, Fisher cảnh báo”Căn cứ không quân tại Mischief Reef sẽ tạo ra một thử thách an ninh ở mức độ rất cao và nghiêm trọng khiến Washington mà không thể làm ngơ”.
Các đảo Đài Loan tại vùng biển phía nam Trung Hoa sẽ làm cho vấn đề trở nên phức tạp hơn. Có rất nhiều đảo nhỏ gần Hải Nam do Đài Loan chiếm giữ. Fisher cho rằng Bắc kinh sẽ viện nhiều lý do như từ hoạt động đe dọa quân sự nhắm vào các cơ sở hạt nhân, mong muốn tạo nên sự bất ổn chính trị tại Đài Loan để có thể kiểm soát vùng biển này. ”Do đã đầu tư trong gần thập kỷ qua vào lực lượng xung kích, PLA có thể chiếm đóng các đảo này một cách dễ dàng. Mặc dù đã lâu các nước Châu Á thừa nhận “chính sách 1 Trung Quốc” nhưng các quốc gia này sẽ phản ứng theo cách thức không làm tổn hại đến các lợi ích khác lớn hơn của họ”.

Vùng biển phía nam Trung Hoa và bao gồm cả Đài Loan không còn ở vị trí chiến lược quan trọng đối với Mỹ như nó đã từng trong thời kỳ chiến tranh lạnh. Điều hiển nhiên Trung Quốc sẽ không xem việc các vị trí này không còn quan trọng với Mỹ. Chiến lược của Mỹ có thể chuyển một cách cách bất ngờ nhanh chóng khi mà các hoạt động quân sự của Trung Quốc tại khu vực ngày càng tăng. Và do đó sẽ là quá sơm nếu nói cuộc gặp tại Hà Nội sẽ viết lên một chương mới quan trọng trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc đối với các nước láng giềng nói riêng.
Fisher cho rằng: Nếu Mỹ vẫn tiếp tục giữ thái độ trung lập thì điều này sẽ thúc đẩy đến một ngày Trung Quốc sẽ trở thành Bá chủ trong khu vực với khả năng có thể áp đặt áp lực kinh tế và quân sự để yêu cầu các nước khác tuân theo các mong muốn của mình.

Peter J Brown nhà báo tự do
http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/KL08Ae01.html


Copyright © 2009 by Bauxite Việt Nam International
http://bauvinal.info.free.fr http://bauxitevietnam.free.fr